Norsk industriproduksjon hadde ein nedgang på 1,3 prosent frå august til september 2023, viser sesongjusterte tal. For 3. kvartal 2023 fall aktiviteten svakt med 0,2 prosent samanlikna med 2. kvartal.
Indeksnivået for industriproduksjonen i 3. kvartal 2023 var på 118,1 (2005=100) mot 118,3 i førre kvartal. Trenden i aktivitetsnivået i industrien er relativt stabil, sjølv om det held fram med å vere ein del variasjon frå månad til månad (sjå figur 1).
Månadsendring: fall i oljeraffinering, kjemisk og farmasøytisk industri
For å lette tolkinga av den kortsiktige utviklinga publiserer produksjonsindeksen tremånadars glidande gjennomsnitt av sesongjusterte tal. Vanlegvis samanliknast dei siste ikkje-overlappande tremånadarsperiodane. Sesongjusterte endringar frå månad til månad må tolkast med varsemd. viser at industriproduksjonen hadde ein nedgang på 1,3 prosent frå august til september 2023. Denne nedgangen kjem etter ein oppgang på 1,5 prosent i førre månad. Det var særleg næringsgruppa oljeraffinering, kjemisk og farmasøytisk industri som bidrog til den samla nedgangen i industriproduksjonen med eit fall på heile 5,8 prosent.
- Årsaka til nedgangen i oljeraffinering, kjemisk og farmasøytisk industri skuldast delvis fleire tilfelle av driftsstans blant viktige verksemder. Fleire verksemder innanfor næringsgruppa melde òg om at lågare etterspørsel og endra marknadsforhold førte til fall i produksjon, seier rådgjevar Lars Jacob Balchen Dale i SSB.
Det var òg nedgang i maskinindustri i denne perioden. Fallet skuldast delvis at eit stort føretak har omstrukturert slik at delar av aktiviteten har blitt flytta til utvinningstenester.
Tremånadarsendring: moderat fall i industriproduksjonen
Sesongjusterte tal viser at industriproduksjonen hadde ein liten nedgang på 0,2 prosent i 3. kvartal 2023 samanlikna med førre kvartal. Det var næringa kjemiske råvarer som bidrog mest til den samla nedgangen med eit klårt fall på 6,3 prosent.
Fallet i industrien blei dempa av høgare aktivitet innanfor data- og elektrisk utstyrsindustri som hadde ein oppgang på 3,8 prosent. Det var òg auke i metallvareindustri i denne perioden.
Samla sett hadde Petroleumsretta leverandørindustri: Analytisk gruppering som dekker dei næringane i industrien som leverer størsteparten av sine varer og tenester til olje- og gassindustrien. ein produksjonsauke på 1,3 prosent i 3. kvartal 2023 samanlikna med førre kvartal (sjå figur 2). Industri unntatt leverandørindustrien har i same periode hatt nedgang i aktiviteten.
Figur 1. Produksjonsutvikling i industrien. Sesongjusterte og glatta sesongjusterte tal¹. 2005=100
Linjediagram med 2 linjer.
Figuren har 1 X akse som viser Månad.
Figuren har 1 Y akse som viser Indeks. Dataene varierer fra 110.8 til 121.3.
Glattet sesongjusterte
Sesongjusterte
Figur 1. Produksjonsutvikling i industrien. Sesongjusterte og glatta sesongjusterte tal¹. 2005=100
Månad
Glattet sesongjusterte
Sesongjusterte
Jan. 2018
114,7
113,9
Feb. 2018
114,7
114,6
Mar. 2018
114,8
115
Apr. 2018
114,9
115,2
Mai 2018
115,1
114,5
Juni 2018
115,4
115,5
Juli 2018
115,8
115,9
Aug. 2018
116,3
116,6
Sep. 2018
116,8
116
Okt. 2018
117,3
117,6
Nov. 2018
117,7
117,9
Des. 2018
118,1
118,4
Jan. 2019
118,2
118
Feb. 2019
118,5
118
Mar. 2019
118,8
116,9
Apr. 2019
119
119,5
Mai 2019
119,3
120,5
Juni 2019
119,4
119,1
Juli 2019
119,4
120
Aug. 2019
119,3
118,8
Sep. 2019
119,3
119,4
Okt. 2019
119,2
119,1
Nov. 2019
119,1
119
Des. 2019
119,1
119,3
Jan. 2020
119
119,1
Feb. 2020
119
118,7
Mar. 2020
115,6
Apr. 2020
113,1
Mai 2020
111
Juni 2020
110,8
Juli 2020
112,5
Aug. 2020
116,2
Sep. 2020
115,3
Okt. 2020
115,6
Nov. 2020
117,9
Des. 2020
118,1
Jan. 2021
120,2
Feb. 2021
119,6
Mar. 2021
121,3
Apr. 2021
118,2
Mai 2021
119,3
Juni 2021
120
Juli 2021
118,6
Aug. 2021
118,8
Sep. 2021
119,4
Okt. 2021
117,4
Nov. 2021
118,4
Des. 2021
117,2
Jan. 2022
120
Feb. 2022
117,2
Mar. 2022
118,9
118,9
Apr. 2022
118,8
121
Mai 2022
118,8
117,1
Juni 2022
118,8
117,3
Juli 2022
118,9
120,2
Aug. 2022
118,9
117,7
Sep. 2022
119
119,4
Okt. 2022
119
119,4
Nov. 2022
118,9
118,7
Des. 2022
118,8
117,9
Jan. 2023
118,7
118,9
Feb. 2023
118,7
118,9
Mar. 2023
118,7
118,5
Apr. 2023
118,7
117,3
Mai 2023
118,7
118,9
Juni 2023
118,6
118,8
Juli 2023
118,4
117,4
Aug. 2023
118,3
119,2
Sep. 2023
118,1
117,6
¹ Mars 2020 til mars 2022 er behandlet som ekstremverdier i sesongjusteringen. Trenden har difor blitt tatt ut fra figuren for desse månadene.
Månadsendring: oppgang i industriproduksjon i Eurosona i august
Estimerte tal frå Eurostat (ec.europa.eu), statistikkontoret i EU, viser at den samla industriproduksjonen i land i Eurosona: Omfattar dei 20 EU-landa som har valt euro som valuta. hadde ein liten oppgang på 0,2 prosent frå juli til august 2023. I same periode gjekk industriproduksjonen i Noreg opp med 1,5 prosent (sjå figur 3).
Sverige hadde ein auke på 2,8 prosent i same periode, medan produksjonen i Danmark såg ein liten oppgang på 0,2 prosent.
Figur 3. Produksjonsindeks for industri for eurosona og Noreg (2015=100), sesongjusterte tal
Linjediagram med 2 linjer.
Figuren har 1 X akse som viser Månad.
Figuren har 1 Y akse som viser Indeks. Dataene varierer fra 74 til 112.1.
Eurosonen
Noreg
Figur 3. Produksjonsindeks for industri for eurosona og Noreg (2015=100), sesongjusterte tal
Tremånadarsendring: nedgang i samla produksjonsindeks
Produksjonsindeksen for olje- og gassutvinning, industri, bergverksdrift og kraftforsyning samla (PII) hadde ein nedgang på 1,4 prosent i 3. kvartal 2023 samanlikna med 2. kvartal 2023, viser sesongjusterte tal. Utvinning av råolje hadde eit fall på 0,5 prosent, medan utvinning av naturgass fall med heile 4,1 prosent.
- Nedgangen for naturgass kjem i stor grad frå lågare produksjon i september. Den låge produksjonen denne månaden kom av planlagt vedlikehald og forsinka oppstart i produksjonen, seier Lars Jacob Balchen Dale.
For fleire detaljar om olje- og gassproduksjonen i denne perioden, sjå pressemelding frå Oljedirektoratet (npd.no).
Utvinningstenester på si side hadde ein auke på 1,7 prosent i 3. kvartal 2023 samanlikna med førre kvartal. Bergverksdrift hadde ein oppgang på 3,5 prosent, medan produksjonen i norsk kraftforsyning auka med heile 4,1 prosent (sjå figur 4).
Sesongjustering brukes for å fjerne det vi kaller sesongvariasjoner, som for eksempel ferieavvikling eller julehandel, fra månedlige eller kvartalsvise statistiske tidsserier.
Mye statistikk publiseres som indekser. De hjelper oss å tyde utvikling i tall over tid, samt sammenligne fenomener som måles på svært ulike måter. I denne artikkelen får du vite hva en indeks er, hva den måler, og hvordan den kan brukes.