Stortingsvalet

Namn: Stortingsvalet
Emne: Valg

Seksjon for befolkningsstatistikk

Kommunenivå, for utvalde kommunar vert det òg laga tabellar med prosentfordeling av godkjende røyster avgjeve på dei største partia på krets/bydelsnivå til 2017. Frå 2021 publiseras tabellar også på valdistrikt.

Kvart 4. år (Valår)

Statistikkfilane langtidslagrast i SSB samt hjå NSD - Norsk senter for forskningsdata til forskningsføremål.

Føremålet er å lage offisiell statistikk frå stortingsvalet. Den fyrste offisielle statistikk over stortingsval blei lagt fram i Valmandsvala og Stortingsvala 1815-1855 (NOS III 219). Ein del av tala, særleg for vala til og med 1826, bygde på utrekningar. For desse vala har me difor berre oppgåver over mengd røysteføre og valde representantar. Statistikk over vala i 1888 og 1891 vart publisert i Meddelelser frå det Statistiske Centralbureau, for 1894 og 1897 i NOS Valgmandsvalgene og Stortingsvala, for 1900 og 1903 i NOS Valgtingene og valgmandstingene, og frå og med 1906 i NOS Stortingsval. Statistisk sentralbyrå sørga for utarbeidinga av statistikken til og med 1903 og igjen frå 1961. I den mellomliggande perioden låg arbeidet med statistikken hjå Stortingets kontor. I Historisk statistikk finn ein opplysningar om partia sine røystetal og representantar attende til 1906. For personar med røysterett, valde representantar og valdeltaking finn ein opplysningar attende til fyrst på 1800-talet.

Dei politiske partia er ihuga brukarar av statistikken, i det same er journalistar. Statistikken vert òg nytta av departementa for å utrekna partistøtte, og av kommunar og fylkeskommunar. Studentar, særskild dei som studerar statsvitskap, og valforskarar er andre brukargrupper. Statistikk ifrå stortingsval vert etterspurd òg ifrå journalistar, forskarar og studentar i andre land.

Ingen eksterne brukarar har tilgang til statistikk før statistikken er publisert samtidig for alle kl. 08.00 på ssb.no etter varsling minst tre månader før i Statistikkkalenderen. Dette er eit av deI viktigaste prinsippa i SSB for å sikre lik behandling av brukarane.

Statistikklova § 10 og Vallova § 15-7.

Statistikken gjeld resultat i frå valet i alle kommunar. Det samlast inn tal for personar med røysterett, kor mange som røysta på førehand og på valting, vraka røyster og kor mange godkjende røyster som vart avgjeve for dei enkelte partia. Innvalde distriktsmandat og utjamningsmandat.

Resultata far dei enkelte valstyra i kommunane blir rapportert inn via det elektroniske valgadministrasjonssystemet (EVA) til Valdirektoratet som er ansvarleg for å gjennomføre valet. SSB mottar administrative data frå Valdirektoratet rett etter valet.

Tidligare vart papirskjema og seinare internettskjema sendt inn frå fylkesvalstyra til SSB.

Totalteljing.

Sjå Datakilder og utvalg. Fylkesvalstyras valprotokollar leggjast til grunn, til og med 1997 blei desse supplerast med eigne skjema utsendt til valstyra i kommunane, .

Maskinelle kontrollar ved registrering av tal, vesentleg sumkontrollar og logiske samanhengar.

Statistikk for dei ulike politiske partia finst attende til fyrst på 1900-talet. Under andre verdskrigen 1940-1945 vart det ikkje halde val. På kommunenivå er statistikken noko mangelfull for dei tidlegaste vala. Nokre av dei politiske partia har skifta namn. Det framkjem då av fotnotar i dei historiske tabellane.

Mengda avgjevne og vraka røyster er i enkelte kommunar usikre. Det kjem av unøyaktigheit ved føring av valbok og feil i avkrysningsmanntalet. Mistolking vedrørande omgrepa vraka røystegjevingar/vraka røyster førekjem. Ei vraka røystegjeving framkjem ved at ein person møter opp, men får av ulike årsaker ikkje sin røystegjeving godkjend. Då skal det heller ikkje kryssast av i manntalet og mengda slike røyster skal normalt ikkje takast med i statistikken. Det blir jamvel protokollert og i nokre fall på feil plass under vraka røyster (røystesetlar). Ved revidering må avgjevne og vraka røyster i nokre fall justerast/rettast etter skjønn der kommunane ikkje maktar å finne ut av feila.