Konjunkturbarometer for industri og bergverk, 2. kvartal 1999

Dempa utvikling i produksjon, svakare etterspurnad og auka konkurranse på norsk marknad er blitt kvardagen for mange bedrifter. Leiarane ventar ingen betring i konjunkturutsiktene på kort sikt.

Industrileiarane vurderer produksjonen som noko lågare enn i 1. kvartal. Dette er svakare enn venta. Veksten er merkbart svakare enn på same tid i fjor. I investeringsvareproduserende bransjar (maskinindustri, plattformindustri med vidare) vart produksjonen merkbart lågare enn i føregåande kvartal.

Aktiviteten er framleis stor, truleg som eit resultat av større byggeprosjekt i ein avslutningsfase. Produksjonsutviklinga vil på sikt kunne bli svakare på grunn av svak etterspurnad retta mot ein del bedrifter i skipsverftsbransjen. For innsatsvareproduserende bransjar under eitt (inklusive tradisjonell eksportindustri) var utviklinga i produksjon og kapasitetsutnytting noko betre. Det er særskilt eksportretta bransjar som treforedling, kjemiske råvarer og ikke-jernholdige metaller som har hatt ei positiv utvikling. For industrien samla ventast det ingen vesentlege endringar i produksjonen i 3. kvartal.

Svak etterspurnad og auka konkurranse

Også ordretilgangen vurderast som noko svakare enn venta i 2. kvartal, mellom anna prega av ein auke i konkurransen på både heime- og eksportmarknadene. Etterspurnaden frå heimemarknaden vart merkbart lågare enn i 1. kvartal, særskilt for investeringsvareproduserende bransjar. Svak etterspurnad frå heimemarknaden synast å vere eit problem i mange bransjar. For 2. kvartal meldte 48 prosent av bedriftene om svak etterspurnad og/eller auka konkurranse på norsk marknad som dempande for produksjonen. På same tid i fjor meldte 35 prosent av bedriftene om slike problem. I 3. kvartal ventar om lag annankvar bedrift å stå overfor slike problem. Utviklinga i eksportmarknaden verkar noko betre, men også her er veksten svak og til dels negativ for mange bransjar.

Eit relativt høgt nivå på produksjonen har også medvirka til at samla ordrereserve i industrien er gått ned. Berre 3 prosent av bedriftene hadde i 2. kvartal ordrereservar for meir enn 12 månader (normalt er 6-8 prosent), medan 40 prosent av bedriftene hadde ordrereservar for mindre enn 1 månad (normalt er 32-36 prosent). Ein større del av bedriftene enn vanleg melder også om at samla ordrereserve frå eksport er lågare enn normalt. Det ventast ingen vesentlege endringar i ordretilgang og reservar i 3. kvartal.

Kapasitetsutnytting og presstendensar

Industrien sin kapasitetsutnytting var i 2. kvartal på vel 80 prosent jamført med 81 prosent i føregåande kvartal og om lag 83 prosent på same tid i fjor. Kapasitetsutnyttinga har gjennom dei siste åra gått merkbart ned og er no på 1992-1993 nivå. Det er i innsatsvareproduserende bransjar nedgangen har vore sterkast.

Den svake utviklinga i etterspurnaden saman med auka konkurranse frå import har i dei siste kvartala verka til å dempe presstendensane. For 2. kvartal rapporterte 6 prosent av bedriftene at dei har problem med kapasiteten jamført med 7 prosent i føregåande kvartal og 12 prosent på same tid i fjor. Andelen som oppgir mangel på arbeidskraft som dempande faktor for produksjonen var i 2. kvartal på 5 prosent etter å ha vore forholdsvis stabil rundt 10 prosent i 1998. For einskilde bransjar er mangel på arbeidskraft framleis eit problem.